HAVA OLAYLARI

Şimşek Nedir?

Şimşek, bir bulutun tabanı ile yer arasında, iki bulut arasında veya bir bulut içinde elektrik boşalırken oluşan kırık çizgi biçimindeki geçici ışıktır. Şimşek, bir bulut kümesi aşırı miktarda pozitif (+) veya negatif (-) elektrik yükü ile yüklendiğinde meydana gelen, gözle görülür elektrik boşalmasıdır. Elektrik yükünün hava direncini kıracak kadar çok olması gerekir. Şimşek daha çok kümülonimbüs bulutlarında görülür ancak stratiform (ufkî şekilde yayılan katmanlı) bulutlarda da rastlanır. Kar fırtınalarında, kum fırtınalarında ve hatta volkanlardan çıkan gaz ve toz bulutlarında da şimşeklere rastlanır. Bir oraj esnasında şimşekler; bulutlar arasında, bulutla hava arasında ve bulutla yer arasında gerçekleşebilir. Dünya genelinde saniyede 50 ila 100 şimşek çakar.

Aşağıda bir şimşek animasyonu görüyorsunuz. 

Yıldırım Nedir?

Yıldırım, gök gürültüsü ve şimşekten oluşan, gökyüzü ve yeryüzü arasındaki elektrik boşalmasıdır. Yıldırım, bulutların üst katmanlarında oluşan pozitif yükler ile alt katmanlarda oluşan negatif yükler arasındaki enerji transferi olarak tanımlanabilir. Yıldırım konusunda kesin bilgiler bulunmamakla birlikte, bulutlardaki buz kristallerinin sürtünerek elektrik yüklerini meydana getirdiği ve etkileşim sonucunda yıldırım oluştuğu söylenmektedir. 

Aşağıda yıldırımın nasıl alıştuğu gösteriliyor.

Yıldırımla Şimşeğin Farkları Nelerdir?

Bunun en kolay açıklaması şudur; yıldırım yeryüzü ve bulutlar arasında oluşurken, şimşek bulutlar arsında oluşur.

Gök Gürültüsü Nasıl Oluşur?

                                              

                                                

  

Şimşek çaktıktan sonra duyulan gürültüye gök gürültüsü denir. Yıldırımı meydana getiren çok kuvvetli elektrik akımı çok kısa sürede çevresindeki havayı şiddetle ısıtır. Bu ısınma havanın genişlemesine sebep olur. Bu ani hareket sonucu gök gürültüsü oluşur.

Ses hızı, ışık hızından daha az olduğundan daima şimşek görüldükten sonra gök gürültüsü duyulur.

Fırtınanın Uzaklığını Bulalım

Fırtınanın uzaklığını bulmak için öncelikle şimşeği görmelisiniz. Şimşeği gördükten sonra yavaş yavaş saymaya başlayın. Gök gürültüsünü duyana kadar saymaya devam edin. Gök gürültüsünü buyulduktan sonra kaça kadar saydıysanız o sayıyı 340 ile çarpın. Örneğin: Şimşek çaktıktan 10 saniye sonra gök gürledi. Buna göre; 10 x 340 = 3400. Yani fırtına size 3400 metre uzakta.

PUSULA

Pusula Nasıl Çalışır?

Pusula içindeki bir manyetik yapı sayesinde çalışır. Dünya bir elektromıknatıs gibidir. Merkezinden bir çubuk şeklinde manyetik alan geçmekle birlikte, kuzey ve güney uçlarında bu manyetik alanlar bulunur. Pusula da sürekli olarak kuzeydeki manyetik alanı göstermeye programlanmış, kendi ekseni etrafında dönen küçük bir mıknatıs çubuğudur. Dünya’nın neresinde olursak olalım pusula daima kuzey yönünü gösterir. Üzerinde N, S, W ve E harfleri yer alır. N harfi kuzeyi, S harfi güneyi, W harfi batıyı ve E harfi de doğuyu gösterir. Böylece yönümüzü kolayca bulabilirız. Pusulayı kullanırken etrafta manyetik alan oluşturabilecek metal cisimlerin bulundurulmamasına dikkat edilmelidir.

                                                      

İlk pusula M.S. 100 yılında Çinliler tarafından kullanılmış ve pusula üzerinde pek çok çalışmalar yapılmıştır. Avrupada ise ilk 1200′lü yıllarda Fransa’da anılmıştır. Fransız bilim adamı olan Pierre de Maricourt, pusulanın bugün ki genel görünümünü kazandıran ilk kişidir.

GÖKYÜZÜ VE DENİZLER

Gökyüzü Neden Mavidir?

Gökyüzü aslında mavi değildir. Sadece öyle gözükür. Bildiğiniz gibi Güneş renkli ışınlar yayar. Mavi renkli ışın, Güneşin ışınları içinden en kısa ışındır. Bu nedenle gökyüzü mavi gözükür.

Peki denizler, okyanuslar... vb. neden mavidir?

                                                  

Denizler, Okyanuslar... vb. Neden Mavidir?

Denizler, okyanuslar... vb. de aynı gökyüzü gibidir. Yani aslında mavi değildir. Hepimiz gene ışık yansıması olduğunu düşünüyoruz ama aslında değil. Eğer ışık yansıması ıse o zaman neden bulutlu havalarda gene mavi gözüküyor? Denizler, okyanuslar... vb.nin mavi gözükmesinin nedeni; suya asıl rengini veren, su moleküllerinin belirli dalga boylarında ışığı absorb etmesi ve ağır su moleküllerinin titreşim modlarının farklı olmasıdır. Suyun kimyasal bileşenleri de optik özelliğini oldukça etkiliyordur.

                                              

DNA

DNA Nedir?

Hepiniz, ''DNA'' kelimesini duymuşsunuzdur. Peki ama DNA nedir? DNA, uzun adıyla Deoksiribo Nükleik Asit, kalıtımda rol oynayan organik bir moleküldür. Bir nükleik asit çeşitidir.  Canlılarda yönetici bir moleküldür. Hücrenin protein ve enzim sentezinde rol oynar. Ayrıca yeni bir hücre meydana getirecek gerekli elemanları taşıdığından hücre bölünmesinin esasını teşkil eder. İlk kez A.F.Miescwer adlı bir araştırıcı 19. yüzyılın sonlarında hücre çekirdeğini incelerken bu maddeleri fark etmiştir.Protein ve RNA gibi     hücrelerin diğer bileşenlerinin inşası için gerekli olan bilgileri içermesinden dolayı DNA; bir kalıp, şablon veya reçeteye benzetilir.

Aşağıda bir DNA modeli görüyorsunuz:

                                                      

DNA'nın Görevleri Nelerdir?

1- RNA'ların üretilmesini sağlar.

2- Hücrede yapılacak protein çeşidini belirler. 
3- Hücrelerdeki yaşamsal faaliyetleri yönetir ve kontrol eder. 
4- Canlılar arasında çeşitliliği sağlar.  

5- Canlıya veya hücreye ait genetik özellikleri üzerinde taşır.

6- Kalıtsal özellikleri, hücre bölünmesi sonucu oluşan hücrelere aktarır.

7- Kendini eşleyerek hücre bölünmesini gerçekleştirir ve üremeyi sağlar.

8- Çekirdekte bulunan kromozomları oluşturur.